عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران در دولت سید ابراهیم رییسی، نقش مهمی در توسعه و گسترش شبکه ملی اطلاعات داشت؛ زیرساختی داخلی که هدف اصلی آن کنترل کامل فضای مجازی و محدود کردن دسترسی آزاد مردم به اینترنت جهانی بود. این شبکه به‌عنوان ابزاری کلیدی در سرکوب دسترسی به اینترنت و قطع ارتباط کاربران، به ویژه در زمان اعتراضات مردمی، مورد استفاده قرار گرفت تا حکومت بتواند جریان آزاد اطلاعات و ارتباطات دیجیتال را به شدت محدود کند.
زارع‌پور بارها ادعا کرد که شبکه ملی اطلاعات به معنای قطع اینترنت نیست، اما در عمل این زیرساخت باعث اعمال فیلترینگ گسترده، نظارت دیجیتال و خاموش‌کردن اینترنت در زمان‌های حساس شد. به‌خاطر نقش مستقیمش در سرکوب اعتراضات مردمی، در مهر ۱۴۰۱ توسط اتحادیه اروپا و در مهر ۱۴۰۱ توسط وزارت خزانه‌داری آمریکا تحریم شد.

محمدجواد آذری جهرمی، وزیر سابق ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران، یکی از چهره‌های کلیدی در سیاست‌های سرکوب فضای اینترنتی و محدودسازی آزادی‌های دیجیتال در ایران بود. در دوره مدیریت او، دولت ایران سیاست‌های گسترده‌ای برای فیلترینگ، سانسور و کنترل اطلاعات در فضای مجازی اتخاذ کرد.
در آن دوران دسترسی به بسیاری از شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های محبوب مانند تلگرام، اینستاگرام و توییتر محدود یا کاملاً مسدود شد تا جریان آزاد اطلاعات و ارتباطات مردم محدود شود.
در اعتراضات گسترده به مرگ مهسا امینی در سال ۱۴۰۱، وزارت ارتباطات تحت رهبری آذری جهرمی مسئول اعمال قطعی گسترده اینترنت در سراسر کشور بود. این اقدامات، که به شکل خاموش کردن کامل یا محدود کردن شدید دسترسی به اینترنت انجام شد، با واکنش شدید جامعه جهانی و سازمان‌های حقوق بشری مواجه گردید و به عنوان نقض حقوق بشر و آزادی بیان محکوم شد.

ستار هاشمی، وزیر ارتباطات ایران در دوره ریاست جمهوری مسعود پزشکیان، مسئول قطع گسترده اینترنت در پی جنگ با اسرائیل بود. این قطع اینترنت باعث آسیب‌های جدی به زندگی روزمره مردم و فعالیت‌های کسب‌وکارها گردید و محدودیت شدید در دسترسی به اینترنت، اختلال در ارتباطات و تجارت دیجیتال را به دنبال داشت.
هاشمی به عنوان مسئول اصلی این خاموشی‌ها شناخته می‌شود، که به کاهش شدید آزادی اطلاعات و اختلال در اقتصاد دیجیتال کشور انجامید.

ابر آروان، یک شرکت ارائه‌دهنده خدمات ابری در ایران است که به ایفای نقش کلیدی در ایجاد زیرساخت‌هایی که حکومت برای سانسور و کنترل اینترنت از آن‌ها استفاده می‌کند، متهم شده است. این شرکت با ارائه زیرساخت‌ها و خدمات خود، از اجرای شبکه ملی اطلاعات ــ سامانه‌ای با هدف جدا کردن اینترنت ایران از شبکه جهانی ــ به‌طور حیاتی پشتیبانی کرده است.
این زیرساخت داخلی به مقامات این امکان را داده است که حتی در زمان‌های قطع کامل اینترنت، شبکه‌ای کنترل‌شده و قابل نظارت را حفظ کنند. گزارش‌ها و اسناد فاش‌شده نشان‌دهنده همکاری مستقیم میان ابر آروان و دولت ایران، از جمله نهادهای امنیتی، در توسعه ابزارهایی برای فیلترینگ، نظارت و قطع دسترسی کاربران ایرانی به اینترنت جهانی است.
در جریان اعتراضات سال ۱۴۰۱ پس از کشته‌شدن مهسا امینی، این زیرساخت نقش مهمی در توانایی حکومت برای اعمال قطع گسترده اینترنت و سرکوب ارتباطات دیجیتال در سراسر کشور ایفا کرد. این اقدامات در سطح جهانی به‌عنوان نقض حقوق دیجیتال و آزادی بیان محکوم شدند.

ابر آروان

محمود واعظی، وزیر ارتباطات در دولت اول حسن روحانی، یکی از چهره‌های کلیدی در تقویت پایه‌های سرکوب اینترنت در ایران بود.
در دوره وزارت او، پروژه «شبکه ملی اطلاعات» به‌طور جدی پیگیری و زیرساخت‌های فنی برای کنترل و فیلتر گسترده اینترنت توسعه داده شد.
واعظی با دفاع از سیاست‌های محدودکننده دسترسی آزاد به اطلاعات، نقش مهمی در آغاز روند نهادینه‌سازی سانسور دیجیتال در ایران داشت. اقدامات او مسیر را برای سرکوب‌های گسترده‌تر در سال‌های بعد هموار کرد.

غلامحسین محسنی اژه‌ای، رئیس فعلی قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران و از چهره‌های امنیتی-قضایی بانفوذ، نقش مهمی در حمایت از سرکوب اینترنت و کنترل فضای مجازی در ایران داشته است.
او از مدافعان سرسخت سیاست‌های محدودکننده اینترنت بوده و همواره فضای مجازی را به‌عنوان تهدیدی برای «امنیت ملی، اخلاق عمومی و نظم اجتماعی» معرفی کرده است.
در دوره‌های مختلف، محسنی اژه‌ای از برخورد قضایی با پلتفرم‌ها و کاربران فضای مجازی حمایت کرده و خواستار انسداد یا فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی محبوبی مانند تلگرام، اینستاگرام و واتساپ شده است.
او همچنین نقش مهمی در مشروعیت‌بخشی حقوقی به تصمیمات شورای عالی فضای مجازی و نهادهای امنیتی برای فیلترینگ و مسدودسازی اینترنت ایفا کرده است.
اظهارات و مواضع او در مورد لزوم «پالایش فضای مجازی» و برخورد با «اخلال‌گران امنیت روانی جامعه» به دفعات در رسانه‌های رسمی منتشر شده و نشانگر دیدگاه سخت‌گیرانه او نسبت به آزادی‌های دیجیتال است.

محمدجواد لاریجانی، رئیس پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، از چهره‌های حامی سیاست‌های محدودکننده اینترنت در ایران است. او در یادداشتی، خواستار «پاکسازی فضای مجازی» و تعلیق کامل اتصال به اینترنت جهانی برای چندین ماه شد. لاریجانی با تأکید بر اینکه اینترنت بستری برای «سوء استفاده و اقدامات ضد امنیتی» است، صراحتاً مخالفت خود را با «اینترنت بازانه» اعلام کرده و خواستار کنترل شدید و محدود کردن ارتباطات خارجی اینترنتی شد.
او شبکه ملی اطلاعات را به‌عنوان تنها کانال اصلی اتصال معرفی کرده و پیشنهاد کرد اتصال خارجی اینترنت «کاملاً تحت کنترل، محدودیت و نظارت» قرار گیرد. لاریجانی امنیت ملی را اولویت اصلی خوانده و هرگونه دسترسی آزاد به اطلاعات و تعاملات فضای مجازی را در مقابل آن فرعی می‌داند. به باور او، ریشه‌کن کردن نفوذ دشمن در فضای مجازی با اقدامات قوی و ضربتی، ضرورتی حیاتی است.

حسن روحانی، رئیس‌جمهور پیشین ایران، با این‌که در سال ۱۳۹۹ از قدرت کنار رفت، اما سیاست‌های دولت او نقش زمینه‌سازی مهمی در سرکوب دیجیتال و محدودیت‌های اینترنتی داشت.
در دوران ریاست‌جمهوری او، زیرساخت‌های فنی و قانونی برای کنترل بیشتر فضای مجازی تقویت شد؛ از جمله توسعه «شبکه ملی اطلاعات» که یکی از ابزارهای کلیدی برای قطع یا فیلتر اینترنت در مواقع بحرانی است.
اگرچه اعتراضات مهسا امینی پس از پایان دوره ریاست‌جمهوری روحانی رخ داد، اما ابزارهایی که در سرکوب این اعتراضات و قطع اینترنت استفاده شد، عمدتاً در زمان او طراحی و پیاده‌سازی شدند. علاوه بر این، روحانی از وزرایی مانند محمدجواد آذری جهرمی حمایت کرد که نقش فعالی در توسعه سانسور دیجیتال داشتند.

پویا پیرحسین‌لو، یکی از بنیان‌گذاران شرکت «ابر آروان»، به‌عنوان فردی شناخته می‌شود که در توسعه زیرساخت‌های فنی مورد استفاده در سرکوب اینترنت در ایران نقش داشته است. شرکت ابر آروان با ارائه خدمات ابری، CDN، DNS، و میزبانی محتوا، به یکی از بازیگران مهم در اکوسیستم اینترنت ایران تبدیل شد، اما انتقادهای زیادی درباره همکاری این شرکت با نهادهای حکومتی و امنیتی برای اجرای سیاست‌های فیلترینگ، کنترل ترافیک، و محدودسازی دسترسی کاربران به اطلاعات وارد شده است.
پیرحسین‌لو که پیش‌تر در حوزه‌های رسانه‌ای و دیجیتال فعال بود، با مشارکت در مدیریت و راهبری آروان، در توسعه ابزارهایی نقش داشته که بعداً به‌عنوان زیرساخت فنی برای اجرای پروژه‌هایی مانند «شبکه ملی اطلاعات» و جداسازی اینترنت داخلی از اینترنت جهانی به کار گرفته شدند. این بسترها قابلیت شنود، رهگیری و سانسور را برای نهادهای دولتی فراهم کردند.
اگرچه پیرحسین‌لو بعدها ادعا کرد که از برخی تصمیمات و سیاست‌ها بی‌اطلاع بوده یا در برابر آن‌ها مقاومت کرده، اما نقش مدیریتی او در شکل‌گیری و گسترش زیرساخت‌هایی که مستقیماً در سرکوب دیجیتال مورد استفاده قرار گرفتند، قابل انکار نیست.
در نتیجه، پویا پیرحسین‌لو به عنوان یکی از افرادی که در توسعه فنی ابزارهای سانسور و نظارت نقش داشته، در فهرست چهره‌های دخیل در سرکوب اینترنت در ایران قرار می‌گیرد.

رسول جلیلی، عضو شورای عالی فضای مجازی، به عنوان یکی از «سرکوب‌گران اینترنت» در ایران شناخته می‌شود. او نقشی فعال در پیشبرد سیاست‌های محدودکننده و کنترل فضای دیجیتال داشته است.
جلیلی با تأکید بر امنیت ملی و ضرورت مقابله با «نفوذ دشمن» در فضای مجازی، از پروژه‌هایی مانند شبکه ملی اطلاعات حمایت کرده که هدف آن محدودسازی دسترسی آزاد به اینترنت جهانی و ایجاد بستر کنترل‌شده داخلی است. این اقدامات باعث تشدید سرکوب فضای اینترنتی و محدودسازی آزادی‌های دیجیتال شده‌اند.

پیک آسا

محمدباقر قالیباف، شهردار پیشین تهران و یکی از چهره‌های سیاسی برجسته ایران، نقش مهمی در سیاست‌های امنیتی و کنترلی مرتبط با فضای مجازی ایفا کرده است.
هرچند قالیباف مستقیماً مسئول وزارت ارتباطات نیست، اما در جایگاه‌های مختلف مدیریتی و سیاسی، از جمله ریاست مجلس شورای اسلامی، از محدودیت‌های اینترنتی و تقویت زیرساخت‌های امنیتی حمایت کرده است.
او به عنوان بخشی از نهادهای قدرت، بر سیاست‌هایی که موجب افزایش سانسور و محدودیت دسترسی به اطلاعات می‌شوند، تأکید داشته است. این حمایت‌ها به شکل غیرمستقیم در سرکوب اینترنت و جلوگیری از گسترش آزادی‌های دیجیتال تأثیرگذار بوده‌اند.

قصاب اینترنت